زنِ یک نویسنده بطور عام، شوهرش را بعنوان یک مرد می شناسد نه به عنوان یک نویسنده اما من زنِ جلال آل احمد هستم. او را از نوشته هایش جدا نمی کنم و نه تنها به عنوان یک مرد، بلکه او را به عنوان مردی که نویسنده است می شناسمش.‌ جلال خیلی شبیه نوشته هایش است. یعنی سبک جلال، خود اوست با این تفاوت که من با چرک نویسش و دیگران با پاک نویسش مواجه هستند. نمی شود از سیمین دانشور گفت و از جلال آل احمد حرفی به میان نیاورد…”

اینها نقلِ قولِ سیمین دانشور، است. او که زاده هشتم اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۰ در شیراز بود. سیمین، بانوی شیرازی، نخستین زن ایرانی که به صورت حرفه ای به زبان فارسی، داستان نوشت. مهمترین اثرش سووشون است که نثری ساده و روان دارد. این اثر از جمله آثار پر فروش ادبیات داستانی در کشور به شمار می رود که به هفده زبان مختلف در دنیا ترجمه شده است.

نحوه آشنایی سیمین و جلال از زبان خواهر سیمین، شنیدنی است. او می گوید: “زمانیکه یک سال عید بهمراه خانواده وعده ای از فامیل برای دیدن خواهرشان میرفتن (۱۳۲۷) در راه بازگشت از اصفهان در اتوبوس با یک جوان شیک و مودب که جایش را در کمال احترام به سیمین داد و در طول مسیر تا خود تهران درباره کتاب و نوشتن و… حرف زدند و در نهمین روز آشنائیشان به رغم تمام مخالفتهای پدر جلال قرار عقد گذاشتند و خانه ای اجاره کردند و سر زندگی شان رفتند…”

سیمین دانشور که برخی از دانشگاهیان او را به سبب وجه تسمیه به داستان گویی شهرزاد در داستانهای هزار یک شب، شهرزاد پسا مدرن می نامندش اولین بانویی بود که در داستان نویسی کوتاه گام نهاد در سال ۱۳۲۸ دکتری ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران دریافت کرد و سه سال بعد بورس تحصیلی از موسسه فولبرایت دریافت نمود و بعد به دانشگاه استنفورد آمریکا راه یافت. حاصل مجلد این سه سال، کتاب نامه های سیمین به جلال است که از دلتنگی و مشقاتش در فرنگ گفته و تنها دلخوشی را جلالش می نامد.

سیمین در سه شنبه ۱۱ شهریور ۱۳۳۱ برای همسرش اینگونه می نویسد: “جلال عزیزم، قربانت گردم. رفتم و از سخت جانی های خود سخت شرمنده ام. بی تو یک دم زیستن شرط وفاداری نبود. وقتی از تو جدا شدم، همانطور که پیش بینی می کردم، مثل جفت مرغان مهاجر چندان اندوهی فرا گرفتم که از گریه نتوانستم خودداری کنم. در طیّـاره با وجود متلک های این و آن که آمریکا رفتن گریه ندارد و غیره، باز تا مدتی، یعنی تا وقتی از مرز ایران دور شدیم، گریه می کردم و هرچه می کوشیدم خود را آرام بکنم نمی توانستم. اکنون که این کاغذ را می نویسم کمی آرام شده ام و رضا به داده داده ام. باری، خود کرده را تدبیر نیست. فقط جلال عزیز، اگر تو بودی، دیگر هیچ غصه ای نداشتم…”

دانشور هر شب حافظ می خواند و از نثر بوستان هم تاثیر گرفته است و به نظر او زبان حافظ کاملترین زبان است. او در (کوی سرگردان) بیشتر در خصوص موعود نوشته است و بیان داشته از زیبایی های مذهب شیعه امام زمان (عج) و موعود آن است.

سیمین وداع با جلال را اینگونه بیان می دارد: “شب هنگام درد به سراغ جلال آمد هرچه اصرار کردم می روم هشتپر دکتر نوحی را می آورم گفت که نه بابا چیزی نیست با آسپرین تا صبح سر میکنم می ترسم تو این بارون تصادف کنی صبر می کنیم تا صبح ، صبحی که وقتی به جلال نگاه می کردم دیدم چشم به پنجره دوخته و به پنجره چشمانش خیره شده انگار باران و تارکی بر توسکاهارا می کاود تا نگاهش به دریا برسد. جلال تبسمی برلبش بود. آرام و آسوده، انگار از همه چیز سردر آورده، انگار پرده را از دو سو کشیده اند و اسرار را نشانش می دهند و حالا تبسم می کند و می گوید: کلاه سر همه تان گذاشتم و رفتم… بدترین کاری که به عمرش با من کرده بود همین بود. دکتر را متقاعد کرده بودم برای آخرین بار با جلال وداع کنم، نه شیون کشیدم، نه زاری کردم، قول داده بودم، فقط بوسیدم و بوسیدمش… در این دنیا کمتر زنی اقبال مرا داشته که جفت مناسب خودش را پیدا کند…”

سیمین که برای تحصیل، فرنگ بود، جلال تصمیم گرفت خانه ای را که زمینش را قبل تر در شمیران (در محله دزاشیب بن بست ارض) خریده بود بسازد خانه ای که سنگ بنای آن با پول نویسندگی، تهیه و با دستان خود جلال به ثمر نشسته بود. جلال خانه را با عشق ساخت و در نامه ای برای سیمین نوشت: “سیمین، تو کم خندیده ای. من این خانه را بنا می کنم تا صدای خنده های تو از آجرهای این خانه بلند شود.” این خانه یا اصرار خانم دانشور تبدیل به موزه ای ارزشمند شد. و در آخر سیمین بانویِ شیرازی در سن ۹۰ سالگی در ۱۸ اسفند ماه سال ۱۳۹۰ ساعت ۱۸ بر اثر کهولت سن و آنفولانزای شدید دار فانی را وداع گفت تا با جلال خود ابدیت را آغاز کند. یادشان جاودان…

✍ مهدی کیان _ کارشناس ارشد مدیریت